Honderden jaren geleden, ja zo oud is ons vak, diende een makelaar bij de uitoefening van zijn beroep, zijn makelaarsstafje te tonen, ten teken dat hij de vereiste deskundigheid bezat. Als ik mij rond 1970 in het makelaarsvak begeef, zijn er in Limburg 50 makelaarskantoren actief met enkele honderden mensen in dienst. Ik heb het dan over de tijd van de typemachine en stencilmachine. Er was geen internet, er stonden geen te koop borden, advertenties bestonden uit enkele regels tekst. Eigenlijk moest je het huis zo’n beetje stiekem verkopen, zodat niemand het in de gaten had, behalve de koper zelf natuurlijk.
Anno 2006 ligt dit wel even anders. De markt is transparant, d.w.z. het woningaanbod ligt met “te koop” borden, internet enz. gewoon op straat. De beëdiging werd afgeschaft, d.w.z. iedereen mag zich nu makelaar noemen. Ja, er is nog wel een register waar de stafjeshouders van vroeger geregistreerd staan, maar geen mens die daar weet van heeft. Momenteel zijn er wel 300 kantoren werkzaam in Limburg met wellicht meer dan 1500 medewerkers. Het aantal woningverkopen stijgt licht, maar de spoeling wordt dun en de resultaten van veel makelaarskantoren staan navenant onder druk. Die beroepsvervaging speelt niet alleen in de makelaardij. We kunnen allemaal veel meer of doen alsof. Binnen enkele maanden transformeren we met Idols gewone stervelingen tot wereldsterren. Bestaande sterren, onze zogenaamde BN’ers blijken binnen enkele weken gracieuze bewegingen en pirouettes op het ijs te kunnen maken. Makelaars die columns gaan schrijven en zo kan ik nog wel even door gaan.
Dan de consument zelf niet te vergeten. De mondige en goed geïnformeerde verkoper/koper wordt steeds vaker geacht een groot deel van het transactieproces zelf uit te voeren, dit om zo enige kosten te besparen. In vaktermen heet dit deeldiensten. De tijd zal leren of de consument dit op grote schaal kan en wil. Kijk, een rondleiding door de woning doen is voor de meeste verkopers geen punt, misschien kan de eigenaar dat wel beter dan de gemiddelde makelaar. Maar het gevaar zit ‘m in twee wettelijke plichten; een informatieplicht voor de verkoper, en een onderzoeksplicht voor de koper. Zijn er juridische beperkingen of bouwkundige gebreken? Leg je vast wat er allemaal besproken is? Als er achteraf discussie is, dat gaat het bijna altijd over deze thema’s.
In tijden van snelle consumptie en wegwerpmaatschappij staan meer vertrouwde diensten onder druk. Maar het consumentisme kan ook te ver doorslaan. Ik ben benieuwd hoe dat in andere sectoren zal gaan, bijvoorbeeld op medisch gebied. Niet dat ik u ga aanraden om zelf met een mesje in uw lijf te gaan peuteren, maar bepaalde deeldiensten zou toch moeten kunnen. U kunt kiezen uit het volledige pakket met opname en liggeld in het ziekenhuis, ofwel tegen een aantrekkelijk tarief de chirurg bij u thuis de behandeling laten uitvoeren. Daarbij doet u of uw naaste zelf de voorbereiding en de nazorg. Dat kan een boel aan zorgkosten en premie schelen. Het risico van complicaties nemen we, ook op medisch terrein, voor lief, ja toch?