Crisis op de Amerikaanse huizenmarkt!

Een hoog consumentenvertrouwen en een ruimhartig financieringsbeleid zorgden ervoor dat  de woningprijzen in Amerika de laatste 5 jaar gemiddeld meer dan 10% per jaar hebben kunnen stijgen, ruim het dubbele van de prijsstijging in Nederland. Er werd meer gefinancierd dan de aanschafkosten van een woning en na aankoop werd stelselmatig de overwaarde benut ter financiering van consumentenbestedingen. En zoals nu blijkt ook op grote schaal aan mensen met te lage inkomens die nu de hypotheeklasten niet meer kunnen opbrengen. Het té ruimhartige financieringsbeleid breekt de Amerikanen op. Momenteel worden er minder huizen verkocht en de prijzen staan onder druk. Enkele banken verkeren in grote financiële moeilijkheden en dat werkt weer door op de Amerikaanse, dus ook de wereldeconomie. De grote vraag is of een dergelijk situatie zich ook in Nederland kan voordoen.

Een nadere analyse laat overeenkomsten zien, maar gelukkig ook verschillen. Nederland kende van 1994 tot 2001 eveneens een periode van enorme prijsstijgingen met 18% in 2000 als absolute uitschieter. Het was de periode dat woningen als zoete broodjes over de toonbank vlogen en gegadigden tegen elkaar moesten opbieden. Ook in Nederland werd destijds de overwaarde benut om allerlei consumentenbestedingen te financieren, hetgeen mede zorgde voor een periode van economische bloei. De economische dip van na 2001 zorgde voor een zogenaamde zachte landing van de woningmarkt. Huizenprijzen stegen nog wel, maar matig, bijvoorbeeld iets meer dan 2% in 2003. Dit dankzij een sterke daling van de hypotheekrente. Zonder deze rentedaling was een daling van de huizenprijzen, met verstrekkende gevolgen, een zeer reële mogelijkheid geweest. In dergelijke situaties kunnen angst en een afwachtende houding er gemakkelijk voor zorgen dat een prijsdaling in een stroomversnelling geraakt.

Nederland trof maatregelen. De Nederlandse overheid heeft een aantal belastingaftrek beperkende maatregelen genomen. Uitsluitend de aan de eigen woning betaalde hypotheekrente komt voor belastingaftrek in aanmerking. Daarnaast zorgt de meeneemregeling ervoor dat bij verhuizing naar een duurdere woning de overwaarde van de oude woning dient te worden ingebracht. Hierdoor en door de economische terugval nam de druk op de huizenmarkt en dus de prijsstijging af. Daarnaast zorgt het financieringsbeleid van banken (sterk gecontroleerd door de overheid) ervoor dat de verhouding tussen inkomen en hypotheekbedrag binnen acceptabele grenzen blijft. Uiteraard komen in Nederland ook betalingsproblemen en executieveilingen voor. Deze zijn veelal te wijten aan echtscheiding, baanverlies of financieel wanbeleid van de eigenaar. In 2007 zijn de huizenprijzen inmiddels al weer met 4% gestegen, ondanks het feit dat er veel huizen te koop staan en verkooptijden zijn toegenomen. De woningmarkt is natuurlijk van meer factoren afhankelijk, vooral de economische zoals werkgelegenheid, hypotheekrente en beleid omtrent de aftrek van hypotheekrente en stijging van overige woonlasten. Buiten Limburg zorgt het woningtekort en de geringe nieuwbouwproductie nog voor voldoende vraag. Vooral door deze verschillen ligt de huidige Amerikaanse situatie voor Nederland niet direct voor de hand!