Als Minister van Financiën heb je slechts beperkte mogelijkheden om geld binnen te halen. De autobezitter is één geliefde melkkoe, de eigenwoningbezitter een andere. Minister Bos is van mening dat de bezitter van een miljonairswoning nog wel wat meer kan betalen. Hij mikt op een extra opbrengst van ca. 15 miljoen, niet bijzonder veel, maar toch. Hoe haalt hij dit binnen en wat zijn daarvan de consequenties? Enig cijferwerk. Per jaar worden in Nederland 1.000 woningen verkocht met een koopsom boven 1 miljoen euro. Op basis van de 5% mutaties per jaar in het eigenwoningbezit zouden er dus 20.000 miljonairswoningen moeten zijn. De gemiddelde koopsom van die 1.000 woningen bedraagt 1,4 miljoen. De WOZ waarde taxeren we iets lager, laten we zeggen op € 1.300.000. In de miljoenennota is bepaald dat ingaande 2009 over de waarde boven 1 miljoen in plaats van de standaardbijtelling van € 550 per € 100.000 maar liefst € 2.350 per € 100.000 bij het belastbaar inkomen moet worden opgeteld. De huidige maximum bijtelling van € 9.150 is verleden tijd. De zojuist genoemde groep wordt geconfronteerd met een extra bijtelling van € 5.400 per jaar ofwel 108 miljoen voor alle eigenaren tezamen. Afhankelijk van het belastingtarief zal Bos dus ca. 50 miljoen extra kunnen incasseren.
Je kunt van mening verschillen over de rechtvaardiging van dit besluit. Moet je medelijden hebben met de goed verdienende landgenoten die de kapitale villa’s kunnen betalen, of is het terecht dat deze groep extra wordt aangepakt? In het regeerakkoord was afgesproken dat er tijdens deze kabinetsperiode niet zou worden geknabbeld aan de positie van de eigen woning. Deze maatregel is daarmee in strijd. En dan ook nog met terugwerkende kracht, hetgeen in principe niet rechtvaardig is. Een huiseigenaar die 15 jaar geleden een huis kocht met een hypotheek van € 500.000,- ziet nu meer dan de helft van zijn renteaftrek verdwijnen. En de paar duizend superrijken, mensen met een eigen huis boven 2 miljoen, tja, die moeten per jaar minimaal € 10.000,- extra aan inkomstenbelasting betalen. De maatregel zal in elk geval de doorstroming naar het duurdere segment niet bevorderen. Iemand die een duurdere woning wil aanschaffen zal zich nog wel even bedenken, terwijl de gemiddelde verkooptijd in het topsegment de afgelopen jaren al was opgelopen tot meer dan 2 jaar. Minder doorstroming betekent minder transacties. Dat levert Wouter Bos niet alleen minder overdrachtsbelasting op, maar ook minder omzet en winst in de dienstverlenende sectoren zoals bij makelaars, banken, notarissen, verhuizers, tuincentra, woninginrichters etc. En minder omzet in deze sector betekent minder werkgelegenheid en minder BTW en belastingafdrachten. Het zal dus nog moeten blijken of de woningmarkt en de Nederlandse economie met deze maatregel worden gediend. Voor Limburg is er één geruststellende gedachte. Het gros van deze miljonairswoningen is te vinden in Noord- en Zuid Holland en de provincie Utrecht. Het handjevol Limburgers dat in een villa boven 1 miljoen woont is beperkt en dat biedt weer kansen om Limburg elders te promoten als aantrekkelijke woonprovincie.