Het zal je maar gebeuren: Verhuis je onder het mom van “meer woongenot voor minder geld” naar een goedkope woonregio en nog geen tien jaar later krijg je te horen dat je verplicht wordt om te vertrekken uit je zo geliefde woning met die heerlijke tuin. Een dergelijk relaas viel vorige week op te tekenen uit de mond van één van de slachtoffers van de plannen van de gemeente Reiderland. Ganzedijk, een gehucht dat uit nog geen zestig woningen bestaat en dat deel uitmaakt van deze gemeente, haalde alle landelijke media, omdat het van de kaart geveegd zou worden. Volgens zowel gemeente, provincie als ook woningcorporatie Acantus is deze rigoureuze maatregel namelijk de enige manier waarop de verpaupering nog kan worden tegengegaan.
De sloop van woningen in het algemene belang is natuurlijks niet nieuw. Voor aanleg van wegen of andere openbare voorzieningen worden regelmatig woningen gesloopt. Denk even aan de aanleg van de nieuwe A2 traverse in Maastricht. Tevens vindt sloop plaats, omdat woningen niet meer voldoen aan de hedendaagse eisen, zoals de flats in de Vossekuil te Heerlen of de Knoepert in Blerick. Zo zijn er nog wel meer voorbeelden te bedenken. Net even over de grens in Duitsland is het overigens heel gewoon om in het kader van bruinkoolwinning hele dorpen te slopen om deze 50 km. verderop weer op te bouwen, maar dat terzijde. Een heel dorp slopen en van de kaart vegen op basis van dalende vraag en verloedering is vooralsnog een unieke aangelegenheid.
Juist in situaties van dreigende sloop zien we soms een omgekeerde beweging ontstaan. Mensen staan op, gaan met succes protesteren met als gevolg dat de vraag en woonomgeving in ere worden hersteld en wijken of straten weer bruisen en bloeien als nooit tevoren. Ook in Ganzedijk zit die kans er in, al zal het feit dat de miljoenen euro’s die benodigd zijn voor onteigening en sloop misschien wel niet te vinden zijn wel een rol hebben gespeeld. De gemeente Reiderland behoort niet voor niets tot de armste gemeenten van Nederland, zo meldde het CBS in een onderzoek naar het gemiddelde inkomen per inwoner in Nederland.
De vraag rijst in hoeverre een dergelijk scenario zich ook in Limburg zou kunnen voordoen. Oost-Groningen en delen van Zuid-Limburg behoren beide tot de goedkoopste Nederlandse woonregio’s. Dat de bevolkingsdaling, de toekomstige landelijke trend, zich in deze regio’s nu al laat voelen, is een andere overeenkomst. Voor een aantal nieuwbouwprojecten is wel al toestemming verleend, dus dat er woningen gesloopt moeten gaan worden om de woningvoorraad op peil te houden, staat ook vast. Uiteraard zal dat bij voorkeur gebeuren in de minder gewilde wijken, waar de door vertrekkende bewoners achtergelaten ruimte niet meer wordt opgevuld. Sloop is ook hier dan de enige mogelijkheid om leegstand en verpaupering te voorkomen. Werden in Ganzedijk ook koopwoningen bij de sloop betrokken, in Limburg zal de sloopopgave hoofdzakelijk terecht komen op het conto van de corporaties en dan met name in de stedelijke gebieden. Ondanks het feit dat voorzieningen in dorpen en gehuchten afnemen, kan ik mij in Limburg namelijk nog geen dorp of gehucht voorstellen waar vanwege leegstand of verloedering de slopershamer dreigt.