2009 een verloren jaar voor de woningmarkt

Ondanks het feit dat de voorspelde instorting van de huizenprijzen is uitgebleven, moet 2009 voor de woningmarkt als een verloren jaar worden beschouwd. Deze conclusie trekt Woningmarktcijfers.nl nadat de kadastercijfers van het vierde kwartaal zijn verwerkt. De gemiddelde koopsom daalde met 6,5% en is uitgekomen op € 238.300. Het aantal woningtransacties nam af tot 127.500, een daling van 30% ten opzichte van 2008, het aantal verkochte appartementen daalde met 27% iets minder dan gemiddeld, terwijl de vrijstaande woningen met 36,6% het meest inleverde. Tussenwoningen werden bijna 4% goedkoper, 2/1 kap woningen en vrijstaande woningen 8% respectievelijk 7,5%.

Provinciale ontwikkelingen
De prijsdaling was het grootst in de provincies Drenthe en Noord Holland met 7,2 en 7,4%. In Groningen en Overijssel was de prijsdaling geringer, respectievelijk 3,6 en 3,3%. In Groningen bleef ook de daling van het aantal transacties beperkt tot 26,5%, net als in Limburg. In Flevoland en Noord Brabant werden 34% minder woningen verkocht.

Overzicht woningmarkt provincies 2009
Provincie Gemiddelde koopsom T.o.v. 2008 Transacties T.o.v. 2008
1. Utrecht € 280.200 -6.9% 10.113 -33.1%
2. Noord Holland € 273.900 -7.4% 22.166 -28.9%
3. Noord Brabant € 259.000 -6.8% 17.187 -34.0%
4. Gelderland € 247.400 -6.6% 13.820 -30.0%
5. Zuid Holland € 227.100 -6.2% 29.382 -28.2%
6. Overijssel € 212.400 -3.3% 7.853 -30.3%
7. Flevoland € 205.900 -6.1% 3.056 -34.7%
8. Drenthe € 199.300 -7.2% 3.743 -30.8%
9. Limburg € 197.100 -5.7% 7.916 -26.6%
10. Zeeland € 196.500 -5.0% 3.259 -29.3%
11. Friesland € 193.100 -5.3% 4.634 -30.5%
12. Groningen € 181.400 -3.6% 4.403 -26.5%
Nederland € 238.300 -6.5% 127.532 -30.1% 
NVM cijfers vol onduidelijkheden

De NVM cijfers van vorige week zorgden voor de nodige verwarring. Volgens de NVM was er in het 4e kwartaal 2009 sprake van een prijsstijging van 0,4% ten opzichte van het derde kwartaal. In werkelijkheid lag de mediane prijs € 2.000 onder het niveau van de € 230.000 van het derde kwartaal, hetgeen neerkomt om een prijsdaling van 0,8%. De daling van geheel 2009 ten opzichte van 2008 berekent de NVM op 2%. Een opmerkelijke conclusie als de kwartaalcijfers over 2008 een gemiddelde mediaan prijs opleveren van afgerond € 245.000. Met € 225.000 in 2009, ligt de werkelijke prijsdaling boven de 8%.

Economische effecten
De ontwikkelingen op de woningmarkt werken door in de economie. Het verlies aan overdrachtsbelasting kan alleen al worden begroot op € 750 miljoen. De daling aan omzetten van woningmarktgerelateerde dienstverlening bedraagt naar schatting meer dan een miljard, dit los van de verliezen in de nieuwbouwsector. Met name de doorstromers hebben het, als gevolg van de onzekere economische situatie, laten afweten. De hypotheekrente schommelde weliswaar, maar bleef op het niveau van 2008. De verhoging van de NHG grens per 1 juli 2009 zorgde voor een toename van het aantal NHG hypotheken in de bestaande koopsector met ca. 20%.

Licht herstel woningprijzen en transacties in 2010
Woningmarktcijfers.nl verwacht dat de lichte trendverbetering van de afgelopen maanden in 2010 zal doorzetten. Het is meer dan waarschijnlijk dat het aantal transacties in 2010 met meer dan 10% zal stijgen tot circa 150.000. De bestaande koopwoningenmarkt zal als eerste profiteren van het economisch herstel, zoals dit voor 2010 wordt verwacht. De woningprijs maakt eveneens een kans om in 2010 licht te stijgen, zeker in gebieden waar de druk op de woningmarkt groot is. De verwachting is dat veel kopers, die in 2009 hun koopwens hebben uitgesteld, zich in de loop van 2010 weer op het koperspad zullen begeven. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat het consumentenvertrouwen op peil blijft en dat het economisch herstel doorzet en dat dit niet direct zal leiden tot een forse stijging van de hypotheekrente.

De regionale ontwikkelingen
De cijfers van de 70 Nederlandse regio’s komen in de loop van de dag voor publicatie beschikbaar. Vanaf morgen zijn de woningmarktrapporten van elke gemeente, regio en provincie op de website van Woningmarktcijfers.nl te bestellen. Het rapport bevat naast zeer uitgebreide woningmarktontwikkelingen over meerdere jaren tevens prognoses over demografische ontwikkelingen alsmede theoretische verkooptijden van bestaande koopwoningen.

Noot met betrekking tot de cijfers van de NVM en het Kadaster
De cijfers van Woningmarktcijfers.nl zijn gebaseerd op data van het Kadaster over alle woningtransacties in Nederland. Het Kadaster registreert op het moment van ondertekening van de akte bij de notaris, dit in tegenstelling tot de NVM cijfers, welke zijn gebaseerd op het moment van ondertekening van de koopakte bij de NVM makelaars.

Voorspellers op de woningmarkt

Aan het begin van het nieuwe jaar zijn de voorspellingen niet van de lucht, ook op het gebied van de woningmarkt en meer in het bijzonder de verwachte prijsontwikkelingen. Voor sommigen is het voorspellen van de toekomst blijkbaar niet zo moeilijk. Net als bij het bakken van een taart gaat het om een aantal ingrediënten die in de juiste hoeveelheden moeten worden toegevoegd. Voor de woningmarkt zijn dat de volgende:

–  Economische ontwikkelingen, inflatie, werkgelegenheid en inkomen
–  Ontwikkeling van de hypotheekrente, leencapaciteit
–  Ontwikkeling huishoudens (huwelijken, samenwonen en scheidingen)
–  Consumentenvertrouwen en koopbereidheid duurzame goederen
–  Politieke keuzes, subsidies, discussies hypotheekrenteaftrek
–  Woningaanbod, bestaand en nieuwbouw
–  Ontwikkeling overige woonlasten, energie, gemeentelijke heffingen.

Al deze factoren zijn van belang voor de vraag- en aanbodverhouding en bepalen dus het prijsniveau en het omzetvolume. Voor een betrouwbare voorspelling moeten al deze aspecten  juist worden ingeschat. Natuurlijk zal de hoogte van de hypotheekrente meer invloed hebben dan een ander element, het gaat dus op de juiste mix. Bij het bakken van een taart doen we alle ingrediënten in een kommetje, de staafmixer er doorheen, lang genoeg in de oven, klaar is kees en smullen maar.

Nou heb ik geen glazen bol en u wellicht ook niet, een heleboel economen kennelijk wel. Ik moet dan weer denken aan de econoom van een grote Nederlandse bank, die in 2006 een daling van de huizenprijzen voorspelde van 4%. Halverwege het jaar, met oplopende prijzen, werd de voorspelling wat naar boven bijgesteld en in het vierde kwartaal werd het zelfs een plus van 2%. En passant kwam de voorspelling voor 2007 erbij, opnieuw een prijsdaling van 4%. De algemene prijsstijging over zowel 2006 als 2007 werd uiteindelijk 4%. Ik bedoel maar. Ook in 2009 hebben diverse banken en organisaties gedurende het jaar hun prognoses meerdere malen bijgesteld. Uiteindelijk zijn de resultaten van 2009 beroerd, maar veel minder dramatisch dan werd voorspeld.

Dan moet ik het ook nog even hebben over de verschillende cijfers. Het Kadaster en Woningmarktcijfers.nl publiceren de werkelijke prijsgemiddelden en transacties. Het Kadaster publiceert bovendien samen met het CBS indexcijfers. De NVM cijfers gaan over de verkopen van de NVM makelaars (landelijk 70% marktaandeel, in Limburg 35%). De NVM werkt met mediaancijfers (middelste waarneming in de oplopende reeks), waarbij het moment van ondertekening van de koopakte bij de makelaar bepalend is. De verschillende rekenmethodes leveren uiteraard verschillen op en doorgaans is niet duidelijk op welke cijfers de voorspellingen zijn gebaseerd en dat zal ook in 2010 het geval zijn. Gaat het bakken van een taart gepaard met enige baklucht, ten aanzien van de vele voorspellingen over de woningmarkt is eerder sprake van een portie gebakken lucht. Goed om te weten als u de komende weken nog wat voorspellingen voor de kiezen krijgt.