Het koop- en huurgedrag van de consument ten aanzien van wonen is voortdurend aan verandering onderhevig. Vooral de economische crisis hakte er diep in. Het kennen en meten van de woonvoorkeuren wordt dan steeds belangrijker.
In de goede jaren leek het niet zo belangrijk onderzoek te doen naar de woonwens van de consument. Alles werd wel verhuurd of verkocht. Uiteraard werd er wel een beroep gedaan op de marktkennis van de makelaar, maar uiteindelijk ging het bij de planning van nieuwbouw veelal om winstmaximalisatie, iets wat de gemeenten en ontwikkelaars natuurlijk geen windeieren heeft gelegd. Gemeenten waren gebaat bij groei, groei en nog eens groei van de woningvoorraad.
De laatste jaren gaan, mede door de crisis, ook de nieuwbouwprojecten niet meer als vanzelfsprekend van de hand. Krimp en vergrijzing staan in meerdere regio’s volop in de belangstelling. Waar moet hoeveel gebouwd worden en aan welke type woningen en in welke prijssegmenten bestaat de meeste behoefte? De woningkwaliteit wordt steeds belangrijker, het energievraagstuk steeds nijpender. Wat gebouwd wordt moet immers voor de komende 50 jaar mee. Om een lange termijnvisie te ontwikkelen is een belangrijke rol weggelegd voor onderzoekers, stedenbouwkundigen, gemeenten, corporaties en ontwikkelaars. Foute keuzes worden door de veeleisende consument onmiddellijk afgestraft.
Voor de korte termijn is een woonwensen- of woningbehoefte onderzoek een probaat middel. Sinds de opkomst van internet beschikken makelaars niet meer over de oude en vertrouwde kaartenbak, van waaruit je aan de hand van individuele woonwensen samengestelde woontrends of marktvraag kon destilleren. Het zoekgedrag op internet kan wel laten zien hoe vaak woningen worden bekeken, maar internet is vrij anoniem. Je kunt hiermee niet precies achterhalen wat iemand zoekt en zeker niet waarom. Dat geldt tevens voor het inzicht als mensen tijdelijk niet zoeken, ook dan weet je niet waarom ze wegblijven. Om dit benodigde inzicht toch te krijgen wordt landelijk onderzoek gedaan, terwijl gemeenten regelmatig op gemeenteniveau woonwensenonderzoeken laten uitvoeren. Dat kan via schriftelijke enquêtes, maar ook weer via internet. Internet is sneller en goedkoper en bijna iedereen beschikt er tegenwoordig over. Als je als consument op zoek bent naar een andere woning, is het zaak aan dergelijke onderzoeken mee te werken, ook al levert dat voor jezelf niet direct wat op. Het algemeen belang heeft dat voortschrijdende inzicht immers wel nodig als aanvulling op een adequate planning van de woningmarkt. Zo kunnen alle inwoners in Limburg terecht op de website www.ikwileenandewoning.nl om hun woonwensen anoniem te laten registreren. De uitkomsten ervan kunnen vervolgens gebruikt worden door overheid en marktpartijen voor een optimaal woonbeleid.