De crisis op de woningmarkt is al een aantal jaren voorbij. Niettemin ervaart Nederland nog steeds de gevolgen daarvan. Dit komt door een verstoring in de markt door het echte probleem in deze sector: er wordt al jaren te weinig gebouwd!
Terwijl de groei van het aantal huishoudens doorholt, lukt het de overheid maar niet om de noodzakelijke doelstellingen te realiseren. Hierdoor wordt schaarste gecreëerd waardoor huizenprijzen jaar na jaar records breken.
Nederland telde op 1 januari 2019 ongeveer 7,8 miljoen woningen. In 2018 nam de voorraad met circa 70.000 woningen toe. Sinds 2010 stokken de aantallen, het woningtekort loopt op. De laatste paar jaar stijgt het bouwvolume gelukkig weer, maar bij lange na niet voldoende. Het aantal huishoudens blijft de komende jaren fors stijgen, door de gezinsverdunning en door immigratie.
In de aanloop naar de verkiezingen in 2012 laaide de discussie over hervorming van de woningmarkt – lees: beperking van de hypotheekrenteaftrek – voor de zoveelste keer op. Deze keer mede onder druk van Europa, want onze hypotheekschuld werd buitensporig hoog geacht. Dit gaf extra voeding aan de onzekerheid onder consumenten. Grote aankoopbeslissingen werden uitgesteld, vele nieuwbouwplannen verdwenen in de ijskast. De bouwsector had het zwaar, het ene faillissement volgde op het andere. Een hele generatie bouwvakkers kon naar huis en op zoek naar ander werk.
Het gebrek aan bouwvakkers is een belangrijke oorzaak voor het achterblijven van de bouwproductie. Dit probleem is niet eenvoudig op te lossen. Industriële woningproductie kan in beperkte mate verlichting bieden.
Daarnaast wordt een tekort aan voldoende bouwlocaties als argument opgevoerd en heeft de bouwsector last van de lange doorlooptijden voor goedkeuring van bouwplannen. Tja, als je dit als overheid (rijk, provincies, gemeenten) niet kunt managen, dan heb je echt een probleem.
De demografische druk en woningvraag zijn niet overal in ons land hetzelfde. Enorme groei in de Randstad gaat gelijk op met demografische ontspanning vanaf 2030 in Groningen, Zeeland en Limburg. Meer spreiding van economische activiteiten zou kunnen helpen.
Er is veel werk aan de winkel. Naast de kwantiteit liggen er nog voldoende uitdagingen ten aanzien van de woningkwaliteit en energietransitie. Nederland met succes van het gas af? Op basis van de behaalde resultaten uit het verleden houd ik mijn hart vast.
Leo van de Pas